Helmond, stad van het doen
Het Helmond waar wij de afgelopen periode aan gewerkt hebben, is een stad die aantrekkelijk is om te wonen, te leven en te werken. Een stad waar plaats is voor iedereen, voor jong en oud, arm en rijk, inwoners en ondernemers. Onze sociale opgaven gaan hand in hand met de ruimtelijk-economische opgaven. Vanuit een integraal perspectief is in 2017 koers gehouden en bovenal gerealiseerd. Resultaten zijn geboekt met betrekking tot het zijn van een sociale, duurzame, gezonde en veilige stad, alsook als het gaat om de economische dynamiek en de (slimme) bereikbaarheid van de stad.
Werk, werk, werk!
Het creëren van meer werkgelegenheid is in de afgelopen periode voortdurend ons adagium geweest. En met succes. Statistieken wijzen uit dat de werkgelegenheid in Helmond weer in omvang toeneemt, alsook dat de werkloosheidpercentage afneemt. In 2017 lag dit werkloosheidspercentage op hetzelfde niveau als voor de crisis. Naar verwachting gaat de komende periode als gevolg van de economische groei het huishoudinkomen van werkenden weer licht stijgen. Daarmee komt ook de gemeentelijke doelstelling van het realiseren van sociale stijging dichterbij.
Investeren in de stad
Het afgelopen jaar is een aantal besluiten genomen die het mogelijk maken om de komende periode flink te investeren in onze stad. Zo hebben we besloten om het sportpark De Braak om te vormen tot een nieuwe sport- en beleefcampus met maatschappelijke functies zoals onderwijs en de gezondheidszorg. Tevens is besloten om een haalbaarheidsonderzoek uit te voeren naar een publieke zwemvoorziening op De Braak. De voorbereidingen voor de wijk van de toekomst, Brainport Smart District, kunnen gestart gaan worden, ofwel er kan begonnen worden met de eerste projecten voor het bouwen van de ongeveer 1500 nieuwe woningen ten noorden van het station Brandevoort.
Stadsvisie 2030
In 2013 is de Helmondse Stadsvisie 2030 -met als titel ‘Helmond werkt’; ‘visie op de toekomst van
Helmond’- vastgesteld. In de Stadsvisie zijn zeven factoren benoemd die van belang zijn voor een
succesvolle ontwikkeling van Helmond richting 2030. Deze succesfactoren hebben voor de kortere
termijn invulling gekregen in het Coalitieakkoord.
Strategische agenda
Met de strategische agenda ‘Helmond, stad van het doen’ is in 2016 het werken in programma’s geïntroduceerd. Dit programmatisch werken heeft in 2017 zijn vruchten afgeworpen. Dat wil zeggen dat enerzijds kansen gegrepen zijn door impulsen te geven op het gebied van slimme mobiliteit, food tech, de slimme maakindustrie en de doorontwikkeling van het centrum. Anderzijds is de basis van onze stad versterkt door te werken aan een ´aantrekkelijke, duurzame en bereikbare woonstad waar aandacht is voor de gezondheid en de sociale stijging van haar inwoners.
De zes prioritaire thema’s uit de strategische agenda lichten we hieronder nader toe:
- Food Tech & Slimme Maakindustrie
Wereldwijd is de concurrentie in de high tech en hoogwaardige maakindustrie flink toegenomen. Er komt een stortvloed aan digitale ontwikkelingen en digitalisering op de maakindustrie af. Dit vraagt van de voor het Helmondse zo kenmerkende maakindustrie tijdig op deze ontwikkelingen in te spelen om zo werkgelegenheid te behouden en te creëren. Als gemeente hebben wij een rol het bedrijfsleven hierin te faciliteren. In 2017 hebben wij hierin een eerste stap gezet door de basis te leggen voor de uitvoering van projecten en activiteiten die moeten gaan leiden tot een verdere versterking en het toekomstbestendig maken van de Helmondse maakindustrie. Deze basis is in nauwe samenwerking met Brainport en het Innovatiehuis De Peel tot stand gekomen.
Een verbijzondering van de slimme maakindustrie, is het economische speerpunt Food Tech. Het in 2011 opgerichte Food Tech Brainport heeft zich ondertussen ontwikkeld tot een erkend expertisecentrum op het gebied van product- en marktinnovatie binnen de Food Tech. In 2017 bleek dat Food Tech Brainport tot voldoende wasdom was gekomen om zich te gaan doorontwikkelen naar een zelfstandig innovatiecentrum voor Food Tech. In samenspraak met onze partners is hiervoor eerst een haalbaarheidsstudie uitgevoerd. In de tweede helft van 2017 is vervolgens gestart met het uitwerken van een concreet business plan met enerzijds als doel te komen tot een verzelfstandiging en anderzijds Food Tech Brainport ten dienste te laten zijn van onze gemeentelijke maatschappelijke opgaven ‘werkgelegenheid’, ‘gezondheid’ en ‘duurzaamheid’. Het volledige business plan is in het voorjaar van 2018 gereed.
- Automotive, Bereikbaarheid, Slimme Mobiliteit
Voor de doorontwikkeling van de Automotive Campus zijn afgelopen jaar grote stappen gezet. Begin 2017 is de Stichting Automotive Campus opgericht met als hoofddoel de acquisitie en business development stevig op te pakken. De eerste nieuwe vestigers SUMMA en Lightyear hebben inmiddels hun intrek genomen op de campus. Ook is er een begin gemaakt met het aanpakken van de openbare ruimte.
Belangrijk voor de naamsbekendheid van de Automotive Campus is de toewijzing van het prestigieuze ITS Congres Europe 2019 aan onze regio en dat grotendeels op de Automotive Campus gaat plaatsvinden. Daarnaast zijn er drie Europese projecten toegewezen aan consortia waar Helmond in participeert. Deze projecten hebben betrekking een innovatieve aanbesteding om een proef te kunnen doen met zelfrijdende mini-bussen, het actualiseren van ons verkeersmodel zodat het geschikt is voor automatisch rijdende voertuigen en het grootschalig testen van Intelligente Transport Systemen (ITS).
Ook op het gebied van de verbetering van de bereikbaarheid in onze regio zijn stappen gezet met de ondertekening van de bestuursovereenkomst N279 waarin de voorkeursvariant is vastgelegd en de vaststelling van de governance voor de uitvoering van de regionale Bereikbaarheidsagenda.
- Centrumontwikkeling
In 2017 is een begin gemaakt met de doorontwikkeling van het centrum op basis van het Centrumperspectief 2030. Zo is er onder andere een ontwerp gemaakt voor het Havenpark, is er samen met Woonpartners een ruimtelijk ontwikkelingsplan opgesteld voor De Waart. Daarnaast is er een acquisiteur geselecteerd om nieuwe winkels naar Helmond te halen en zijn de voorbereidingen getroffen voor een nieuw bestemmingsplan.
- Sociale Stad
Onze inzet is gericht op het bevorderen van ‘meedoen’, ‘rondkomen’ en ‘vooruitkomen’. De concretisering ervan vindt plaats binnen vijf pijlers:
- Impuls werkgelegenheid: In 2017 is een plan van aanpak uitvoeringsagenda werkgelegenheidsimpuls opgesteld dat moet resulteren in een door alle partijen gedragen doe-agenda, gericht op ‘een baan voor ieder talent’.
- Onderwijs en arbeidsmarkt: Samen met onze partners is een regiegroep arbeidsmarkt-onderwijs ingesteld om zo het onderwijs en arbeidsmarkt maximaal op elkaar te laten aansluiten. Ook zijn jeugd- en jongerencoaches ingezet om de jongeren die nu uit beeld zijn naar scholing en werk toe te leiden en te voorkomen dat zij ‘op de bank terecht komen.
- Sociale innovatie: Om de zelfredzaamheid te bevorderen is in 2017 gestart met de probeerhuizen en het “stop and go-project’. Dit laatste project heeft geleid tot een innovatieve aanbesteding waarmee lifestyle monitoring en alarmering bij alleenwonende mensen met dementie wordt ingezet. Via de ‘probeerhuizen’ trachten we technische oplossingen die bijdragen aan zelfredzaamheid makkelijker toegankelijker worden voor ouderen, hun mantelzorgers en zorgaanbieders.
- Stadsleerbedrijf: Het Stadsleerbedrijf heeft een flinke doorontwikkeling doorgemaakt; nieuwe partners zijn toegetreden. Inwoners die (nog niet) met betaald werk aan de slag kunnen, werken aan hun persoonlijke ontwikkeling en zijn in beeld waardoor ze beter geholpen kunnen worden. Daarnaast zorgen ze er met hun inzet in bijvoorbeeld wijkhuizen en bij andere maatschappelijke organisaties voor dat de stad sociaal sterker wordt.
- Transformatie WMO/Jeugdzorg: Op het gebied van transformatie WMO/Jeugdzorg is hard gewerkt aan de vorming van sociale teams die met ingang van 1 januari 2018 aan de slag zijn gegaan. Ook is de concept uitvoeringsagenda armoedebeleid tot stand gekomen, waarvoor de gehouden armoedeconferentie als input heeft gediend.
- Duurzame en Gezonde Stad
Binnen duurzame en gezonde stad worden de thema’s energietransitie, klimaatadaptatie en gezondheid onderling met elkaar verbonden zodat ze elkaar versterken. En met resultaat: In 2017 opende het Energiehuis Helmond haar deuren voor inwoners en MKB-ers die hun pand willen verduurzamen. Daarnaast maakten scholen en sportaccommodaties in 2017 massaal gebruik van de mogelijkheid om een energiescan te maken. Zij staan nu aan de vooravond van verduurzaming van hun onderkomen.
De in 2017 opgestelde klimaatbegroting maakte de urgentie voor verdere versnelling van de energietransitie duidelijk. Op basis daarvan heeft de gemeente de handen ineen geslagen met woningcorporaties, bedrijfsleven, nuts- en energiebedrijven en het Energiehuis Helmond om van Helmond een aardgasvrije stad te maken. Ook startten we met het onderzoek naar de mogelijkheden voor geothermie in onze regio.
Klimaatadaptatie staat steeds nadrukkelijker op de Helmondse agenda. Drie projecten zijn hiervoor in 2017 in de steigers gezet: de klimaatstresstest, de aanplant van kwalitatief groen en klimaatadaptieve wijken en bedrijventerreinen. In het kader van de gezonde stad legden we samen met partners een belangrijke basis in de vorm van een gezamenlijk gedragen visie, waar we nu met elkaar invulling aan kunnen gaan geven.
- Wonen
De woningbouwproductie in de stad is het afgelopen jaar op stoom gekomen. In 2017 zijn 243 woningen opgeleverd. Daarnaast staan nog vele projecten op het punt te starten of zijn sindsdien van start gegaan. De uitgangspunten en het plan van aanpak voor Brainport Smart District is gereed. Hiermee kan in 2018 gestart worden met het realiseren van deze innovatieve wijk.
In 2017 is door WoCom geïnvesteerd in de verduurzaming van de Annawijk. De voorbereidingen voor het opknappen van diezelfde Annawijk en de Waart zijn dusdanig vergevorderd dat in 2018 gestart gaat worden. De herstructurering van West, de Binnenstad en de Leonardusbuurt is 2017 verder uitgevoerd.
Overige ontwikkelingen
Blik naar buiten
De organisatie was in 2017 nog volop in beweging om de in 2016 ingezette koers te effectueren. We bewegen toe naar een opgave-gestuurde organisatie waarin we een flexibele speler zijn. Steeds vanuit de opgave geredeneerd en in samenspel met onze partners en onze inwoners willen we werken oplossingen voor de maatschappelijke vraagstukken waarvoor we staan. Een dergelijke koerswijziging kost tijd. Desalniettemin zijn ook in 2017 stappen in de goede richting gezet. Denk hierbij aan onder meer aan de digitalisering en het programmatisch werken.
Netwerkstad in Brainport
Ondersteunend aan de inhoudelijke doelen, opereren wij in meerdere netwerken op diverse schaalniveaus. Dat biedt ons de mogelijkheid om snel en adequaat te kunnen inspelen op ontwikkelingen in de regio, de provincie, Den Haag en Brussel met altijd als overkoepelend om de positie van Helmond te versterken.
In het kader van het provinciale traject Veerkrachtig Bestuur hebben wij onze visie ‘Helmond, slimme stad als brug naar de toekomst’ opgesteld waarin we ons als tweede centrumstad complementair aan Eindhoven zien en vanwege onze bijzondere ligging in twee subregio’s als verbindende schakel in de Brainportregio. Deze visie vormt tevens de basis voor onze strategische profilering en positionering.
Afgelopen jaar waren vrijwel alle regionale samenwerkingsverbanden in beweging. Brainport is voor Helmond het economisch vliegwiel. Als het gaat om Brainport zijn we er in geslaagd de mainport status te verankeren in het regeerakkoord. We geven daarnaast mede vorm en inhoud aan de Brainport Nationale Actieagenda om zodoende onze koploperspositie op het gebied van de innovatieve maakindustrie te behouden en met op termijn voldoende talent om onze werkgevers in de regio te behouden of te laten groeien. Dit komt ook ten goede aan de economie van Helmond.
In het Stedelijk Gebied Eindhoven zijn we er in geslaagd een nieuwe samenwerkingsagenda op te stellen rondom de thema’s economie, wonen, voorzieningen en ruimte. Het Stedelijk Gebied vormt het hart van de Brainportregio. De nieuwe samenwerkingsagenda richt zich op het creëren van economische welvaart en kwaliteit van leven in deze regio. In het verlengde hiervan werken we binnen de Metropoolregio Eindhoven (MRE) tevens aan een herijking van de samenwerking die gefocust en ondersteunend is aan de Brainport agenda. Dit proces is nog in volle gang. Duidelijk is nu al echter dat er een goed samenspel tussen de samenwerking van de 21 gemeenten op MRE-niveau en de subregio’s dient te komen. Dit vergt van Helmond – naast samenwerking in het Stedelijk Gebied – ook een visie op de samenwerking in de Peel-gemeenten. Met het opstellen van de hierboven genoemde visie ‘Helmond, slimme stad naar de toekomst’ is ervoor gekozen om in Peel-verband samen te werken binnen het Innovatiehuis, waarin zowel de economische strategie van de Peel als de ruimtelijke agenda van de Peel samenkomen, werk en participatie en veiligheid.
Tot slot is in 2017 in BrabantStad-verband gewerkt aan een nieuwe stedelijke agenda. Met onderwerpen als digitalisering, slimme en duurzame mobiliteit, alsook duurzame en gezonde leefomgeving biedt deze agenda Helmond in 2018 de mogelijkheid haar eigen prioriteiten te verbinden aan die van BrabantStad.